Recordaantal uren met negatieve prijzen
Dankzij de razendsnelle toename van zonne-energie stroomt er steeds meer goedkope elektriciteit het netwerk op. Het overschot duwt de prijzen omlaag, waardoor het aantal uren met zelfs negatieve tarieven in vijf jaar is vervijfvoudigd.
Alleen al in de eerste helft van 2025 telde Nederland 359 uren waarin de groothandelsprijs onder nul dook, blijkt uit een nieuwe analyse van prijsdata door vergelijkingssite Independer. Ter vergelijking: in dezelfde periode van 2020 gebeurde dat slechts 66 keer.
Hoe ontstaan negatieve stroomprijzen?
Op zonnige, winderige dagen produceren zonnepanelen en windmolens zo veel elektriciteit dat de vraag – bijvoorbeeld van bedrijven of laadpalen – tijdelijk achterblijft. Het net raakt overvol en energieleveranciers verlagen de prijs om van het overschot af te komen.
Explosieve groei van zonnepanelen, minder export
„Het aantal zonnepanelen is de laatste jaren geëxplodeerd,” zegt energie-expert Pim Holstvoogd. „We exporteren bovendien minder, omdat ook buurlanden steeds meer zonne-energie opwekken. Daardoor stapelt het overschot zich sneller op.”
Volgens brancheorganisatie Netbeheer Nederland hebben inmiddels zo’n drie miljoen huishoudens panelen op het dak, terwijl dat er in 2020 nog geen anderhalf miljoen waren. Dankzij efficiëntere panelen leveren ze ook bij zwakker licht steeds meer stroom, waardoor het net óók buiten hoogzomerse dagen is gevuld met groene elektriciteit.
Mijlpaal vroeg in het jaar gebroken
De grens van 200 negatieve uren werd dit jaar al in mei gepasseerd. Vorig jaar gebeurde dat pas in augustus, in 2023 zelfs pas in september. Op 27 april 2025 daalde de prijs tot –8 cent per kilowattuur, inclusief belastingen.
Profiteren kan alleen met een dynamisch contract
Huishoudens met een dynamisch energiecontract – waarbij het tarief per uur meebeweegt met de beursprijs – kunnen profiteren van zulke negatieve uren. Bij vaste of variabele contracten ligt de prijs vooraf vast. Toch bleek écht verdienen zeldzaam: slechts 9 van de 359 negatieve uren brachten netto geld op. „De prijs moet dan dieper zakken dan circa 14 cent, vanwege belastingen en vaste kosten,” legt Holstvoogd uit. In het gunstigste voorbeeld leverde een volle laadbeurt van een elektrische auto zo’n vijf euro op.
Panelen uitzetten meestal niet nodig
Sommige huishoudens met zonnepanelen en een dynamisch contract overwegen bij negatieve prijzen hun panelen tijdelijk uit te schakelen. Dat is volgens Holstvoogd zelden verstandig: „Je betaalt vrijwel nooit echt voor teruggeleverde stroom, en uitschakelen kan onbalans op het net veroorzaken.”
Netbeheerders grijpen in tegen overbelasting
Om de pieken op het volle stroomnet op te vangen verplicht netbeheerder Enexis sinds 17 juni grote industriële afnemers in vijf gebieden om flexibel vermogen aan te bieden; zij krijgen hiervoor een vergoeding. Het is de eerste keer dat flexibiliteit niet meer vrijwillig maar contractueel afgedwongen wordt.
Daarnaast test Enexis in Helmond en Waalwijk een regeling waarbij huiseigenaren hun zonnepanelen automatisch ‘dimmen’ tijdens overschotten tegen €0,30 per gemiste kWh
Let op prijsschommelingen
Toezichthouder ACM juicht de opmars van dynamische contracten toe, maar waarschuwt dat ze niet voor iedereen geschikt zijn. Plotselinge prijsstijgingen kunnen een huishouden zonder financiële buffer in de problemen brengen. Energiebedrijven moeten consumenten daarom actief informeren over de risico’s en prijsschommelingen die bij dit contracttype horen.
