WAALWIJK / HELMOND – Netbeheerder Enexis start een opmerkelijke pilot in Waalwijk en Helmond: zonnepanelen van bewoners worden tijdens piekuren tijdelijk ‘gedimd’ om zo het overvolle stroomnet te ontlasten. Deelnemers aan de proef ontvangen een vergoeding van 30 cent per kilowattuur die zij niet terugleveren.
Tijdens zonnige dagen ontstaat steeds vaker een overschot aan zonne-energie. Dat zorgt voor druk op het elektriciteitsnet, met negatieve stroomprijzen en minder ruimte voor nieuwe aansluitingen als gevolg. Enexis wil met het dimmen van zonnepanelen op piekmomenten – doorgaans midden op de dag – onderzoeken of dit helpt om het net stabieler te houden.
Zonnepanelen niet uit, maar ‘zachter’
Het dimmen gebeurt niet abrupt, maar geleidelijk via de omvormers in de meterkast. Daarmee wordt de opbrengst van zonnepanelen tijdelijk teruggeschroefd. Dat is veiliger voor het systeem dan het volledig uitschakelen van panelen. Volgens Enexis is de techniek een voorzichtige stap richting meer flexibiliteit in het energienet.
“De proef duurt tot eind juni. Inwoners uit een aantal buurten in Helmond en Waalwijk kunnen zich vrijwillig aanmelden,” laat een woordvoerder van Enexis weten. “Via een app zien deelnemers precies wat ze aan vergoeding ontvangen.”
Financiële prikkel werkt
Het initiatief is niet uniek. Netbeheerder Stedin experimenteerde vorig jaar al in Zeeland met een vergelijkbare aanpak. Huishoudens kregen daar een vergoeding als ze hun zonnepanelen tijdens piekuren zelf tijdelijk uitschakelden.
“Zelfs een kleine beloning zorgt voor bewustwording,” aldus een woordvoerder van Stedin. “Voor de prijs van een biertje komen mensen al in actie. Zo dragen ze concreet bij aan het ontlasten van het net.”
Grote uitrol nog ver weg
Hoewel netbeheerders voorzichtig positief zijn, ligt een landelijke uitrol van het dimmen bij huishoudens nog niet in het verschiet. Voor zonneparken en bedrijfsinstallaties bestaan al mogelijkheden om automatisch af te schakelen bij overproductie. Maar bij particuliere systemen zijn de technische uitdagingen groter.
Toch groeit de noodzaak. Op piekmomenten kan het net de overvloed aan zonne-energie soms niet verwerken, met toenemende risico’s op storingen. Nieuwe woningbouw- of bedrijfsprojecten worden hierdoor soms vertraagd.
Uitschakelen via meterkast? Niet doen
Wie een dynamisch energiecontract heeft – waarbij de stroomprijs per uur wisselt – kan bij negatieve tarieven geld toe krijgen voor stroomverbruik. Tegelijkertijd kan het leveren van stroom via zonnepanelen dan geld kosten. Voor zonnepaneelbezitters met zo’n contract kan het interessant zijn om tijdelijk uit te schakelen, maar het handmatig uitschakelen via de meterkast is geen goed idee, waarschuwen experts.
“Een harde onderbreking via de schakelaar kan schade veroorzaken aan de omvormer of zelfs aan de hele installatie,” zegt een specialist. Veiliger is het gebruik van apps of software van omvormerfabrikanten, die een stapsgewijze uitschakeling mogelijk maken.
Slim verbruiken als alternatief
Toch benadrukken energieleveranciers dat het eigenlijk zonde is om zonne-energie niet te benutten. “We zijn niet tegen dimmen, maar het is jammer om duurzame stroom niet te gebruiken,” zegt Rens Schoorl, directeur van energiebedrijf Tibber. “Daarom stimuleren wij het verplaatsen van stroomverbruik naar zonnige momenten.”
Volgens Tibber ligt de toekomst in slimme technologie. Thuisbatterijen kunnen energie opslaan voor later, en huishoudelijke apparaten met tijdschema’s maken het mogelijk om te wassen of te laden op momenten dat stroom goedkoop én overvloedig is.
“Zo blijft de zonne-energie in eigen huis, en hoeft er minder teruggeleverd te worden,” aldus Schoorl. “Dat is beter voor je portemonnee én voor het net.”
