Netbeheerkosten voor stroom en gas gaan in 2026 omhoog. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft de nieuwe tarieven vastgesteld en daaruit blijkt dat huishoudens met een aansluiting op het regionale elektriciteits- en gasnet gemiddeld ruim 3 procent meer gaan betalen voor het gebruik van het net.
In dit artikel leggen we uit wat er precies verandert, waarom de tarieven stijgen, wat dat concreet betekent voor jouw energierekening en wat je zelf wél en níét kunt doen om de impact te beperken.
1. Wat zijn netbeheerkosten ook alweer?
Op je energierekening staan grofweg drie grote blokken:
- Leveringskosten – wat je energieleverancier rekent voor de ingekochte stroom en gas.
- Belastingen en heffingen – energiebelasting, opslag duurzame energie (ODE is inmiddels opgegaan in de energiebelasting) en btw.
- Netbeheerkosten – wat je betaalt aan de netbeheerder voor het transport van elektriciteit en gas, de aansluiting op het net en de meter.
Die netbeheerder (bijvoorbeeld Liander, Enexis, Stedin, Rendo, Coteq of Westland Infra) kun je níet zelf kiezen; die hangt af van je woonadres. De tarieven die zij mogen rekenen, worden jaarlijks begrensd door de ACM. Daar gaat het nu om: de netbeheerkosten voor 2026.
Netbeheerkosten zijn grotendeels vaste kosten: je betaalt ze per aansluiting (en capaciteit), niet per kWh of m³. Minder verbruiken verlaagt dus wel je verbruikskosten en belastingen, maar niet direct de vaste netwerkkosten.
2. Hoeveel stijgen de netbeheerkosten in 2026?
Gemiddeld beeld
Volgens brancheorganisatie Netbeheer Nederland leiden de nieuwe ACM-tarieven ertoe dat huishoudens en bedrijven met een aansluiting op het regionale net gemiddeld ruim 3 procent meer gaan betalen voor het gebruik van het gas- en stroomnet.
Dat sluit aan bij eerdere berekeningen op basis van de tariefvoorstellen: daar werd uitgegaan van een gemiddelde stijging van circa 3,38 tot 3,5 procent.
De ACM gaf eerder al aan dat dit voor een gemiddeld huishouden neerkomt op ongeveer €25 per jaar extra aan netbeheerkosten, grofweg zo’n €2 per maand.
Maar: verschillen per netbeheerder
Hoeveel jij precies meer gaat betalen, hangt af van:
- welke netbeheerder je hebt;
- de capaciteit van je aansluiting (bijv. 1x25A of 3x25A);
- of je alleen stroom hebt of ook gas.
Op basis van een voorbeeldprofiel laat een overzicht van energievergelijkingssites zien dat de totale netbeheerkosten (stroom + gas) in 2026 voor een standaard huishouden ongeveer in deze bandbreedte liggen:
- Enexis: rond de €745 per jaar
- Liander: rond de €720 per jaar
- Stedin: rond de €760 per jaar
- Coteq: rond de €670 per jaar
- RENDO: rond de €665 per jaar
- Westland Infra: rond de €770 per jaar
Let op: dit zijn indicatieve bedragen op basis van inschattingen; de werkelijke kosten kunnen per type aansluiting en regio afwijken.
Voorbeeld Liander-regio
De ANP-berichtgeving over de definitieve ACM-besluiten noemt ook een concreet voorbeeld: in het gebied van Liander (grote delen van Noord-Holland, Gelderland, Friesland en Flevoland) stijgen de netwerktarieven voor elektriciteit met circa 5 procent en voor gas met ongeveer 11 procent. Voor een gemiddeld huishouden met zowel gas als elektriciteit betekent dat ongeveer €4 per maand extra, dus zo’n €48 per jaar.
Dat illustreert meteen dat de gemiddelde stijging van “ongeveer €25 per jaar” vooral een landelijk gemiddelde is. In sommige regio’s – of bij bepaalde aansluitingen – kan de verhoging merkbaar hoger of juist wat lager uitvallen.
3. Waarom worden de netbeheertarieven verhoogd?
a. Gigantische investeringen in het stroomnet
De belangrijkste reden is de energietransitie. We stappen massaal over op elektriciteit:
- meer warmtepompen;
- meer elektrische auto’s;
- meer inductiekoken;
- meer zonne- en windenergie die moet worden ingevoed op het net.
Daardoor moet het elektriciteitsnet fors worden uitgebreid en verzwaard: nieuwe kabels, zwaardere transformatorstations, extra middenspanningsstations, noem maar op. Netbeheerders zoals Liander, Enexis en Stedin melden dat ze de komende jaren honderden tot duizenden nieuwe stations bouwen en kilometers kabel verzwaren om het net “klaar te maken voor de toekomst”.
Volgens berekeningen die onder meer via energieplatforms zijn gedeeld, verwacht de ACM dat de totale kosten van alle elektriciteitsnetten in de komende 25 jaar stijgen van circa €7 miljard per jaar naar tussen de €18 en €25 miljard. Voor huishoudens zou dat in 2050 kunnen betekenen dat zij €600 tot €800 per jaar kwijt zijn aan alleen al het transport van elektriciteit.
Die hogere kosten moeten worden terugverdiend via de netbeheertarieven.
b. Minder gasgebruik, maar het gasnet moet nog wel blijven
Parallel daaraan gebruiken we minder aardgas (bijvoorbeeld door warmtepompen en isolatie). De kosten van het gasnet blijven voorlopig echter grotendeels bestaan: leidingen moeten onderhouden en soms vervangen worden, het netwerk moet veilig blijven. Omdat de totale kosten over mínder gasverbruikers verdeeld worden, loopt de netbeheerkosten per aansluiting voor gas op.
Dat zie je terug in 2026: bij sommige netbeheerders stijgt het gastarief procentueel sterker dan het elektriciteitstarief.
c. Hogere bouw- en financieringskosten
Netbeheerders geven verder aan dat:
- materiaal en arbeid duurder zijn geworden;
- rentestanden hoger liggen dan een paar jaar geleden, waardoor langlopende investeringen duurder zijn;
- er grote tekorten zijn aan technisch personeel, wat projecten complexer en kostbaarder maakt.
Al die factoren tellen uiteindelijk mee in de tariefbesluiten van de ACM.
4. Hoe verhouden de netbeheerkosten zich tot de rest van je energierekening?
Het is belangrijk om de netbeheerkosten niet te verwarren met je totale energierekening.
In 2026 gebeurt er namelijk méér:
- De energiebelasting op gas stijgt verder, waardoor gasverbruik duurder wordt.
- De energiebelasting op elektriciteit daalt juist wat, om elektrificatie aantrekkelijker te maken.
- Leveringstarieven voor stroom en gas hangen af van de marktprijzen en je contract (vast, variabel, dynamisch). Prognoses gaan uit van relatief stabielere of wat lagere groothandelsprijzen dan in de piekjaren 2022–2023, maar dat blijft onzeker.
Alles bij elkaar kun je dus niet één op één zeggen: “mijn rekening stijgt 3 procent”. Voor sommige huishoudens compenseert een lagere stroombelasting een deel van de hogere netwerkkosten; voor andere huishoudens, zeker met veel gasverbruik, kan de rekening juist sterker oplopen.
5. Huishoudens tegenover grote bedrijven
Een opvallend detail is dat grote bedrijven die direct zijn aangesloten op het (extra)hoogspanningsnet van TenneT in 2026 juist 10–12 procent mínder aan netwerkkosten betalen.
Dat lijkt oneerlijk, maar heeft een technische achtergrond: de kosten van dat netwerk worden over een groter gebruikt volume verdeeld, onder meer doordat er meer stroom via dat net wordt getransporteerd. Hierdoor kan de ACM de toegestane tarieven voor die groep tijdelijk verlagen.
Voor huishoudens en mkb op de regionale netten is er echter geen sprake van zo’n verlaging; daar blijft de trend omhoog gericht. Dat leidt tot kritiek vanuit onder meer ondernemersorganisaties, die spreken van een “zorgelijke trend” in netwerkkosten op de lange termijn.
6. Wat kun je zelf doen om de impact te beperken?
Je kunt de netbeheertarieven zelf niet kiezen of onderhandelen – die liggen vast. Maar je kunt wél slim omgaan met de onderdelen van je rekening waar je nog invloed op hebt.
a. Kijk naar je aansluiting
- Heb je een zware aansluiting (bijvoorbeeld 3x35A) terwijl je die niet nodig hebt, dan kunnen de vaste netbeheerkosten flink hoger uitvallen.
- In sommige gevallen (bijvoorbeeld na het weghalen van een oude elektrische boiler of zwaardere installaties) kan het lonen om te bekijken of je terug kunt naar een lichtere aansluiting. Dat moet je met je netbeheerder regelen, en vaak tegen eenmalige kosten.
b. Verlaag je verbruik en vooral je gasafhankelijkheid
Hoewel je netbeheerkosten grotendeels vast zijn, kun je door slim verbruik wel degelijk je totale rekening drukken:
- Isoleer (vloer, dak, spouw, glas) zodat je minder gas nodig hebt.
- Overweeg op termijn een (hybride) warmtepomp, zeker als je huis redelijk geïsoleerd is.
- Zet je thermostaat structureel een halve graad lager; dat scheelt merkbaar in gasverbruik.
- Gebruik grote stroomverbruikers (wasmachine, droger, vaatwasser, EV-lader) op momenten dat je eventueel dynamische tarieven hebt of veel eigen zonnestroom produceert.
c. Check of je contract nog bij je situatie past
- Vergelijk regelmatig energiecontracten; de leveringstarieven en welkomstkortingen kunnen veel schelen.
- Kijk of een variabel, vast of dynamisch contract past bij hoe flexibel je je verbruik kunt verschuiven.
Let op: vergelijken heeft géén invloed op de netbeheertarieven zelf, maar wel op de andere 70–80 procent van je rekening (levering + belastingen).
d. Houd toekomstige tariefstructuren in de gaten
Netbeheerders en overheid werken aan nieuwe netwerktarieven die meer rekening houden met het moment waarop je stroom gebruikt; wie vooral buiten de drukke piekuren stroom afneemt, zou dan minder betalen aan netbeheerkosten dan wie het net extra belast in drukke uren.
Dat betekent dat “load shifting” – je verbruik slim schuiven – in de toekomst niet alleen via dynamische stroomprijzen, maar ook via de netbeheerkosten beloond kan worden.
7. Wat mogen we na 2026 verwachten?
De rode lijn is duidelijk: netbeheerkosten gaan structureel omhoog. De investeringsopgave om het net geschikt te maken voor een volledig duurzaam energiesysteem is enorm. ACM en diverse energieplatforms verwachten dat de totale kosten van het elektriciteitsnet de komende decennia meer dan verdubbelen, en dat huishoudens daar stap voor stap steeds meer van gaan merken op hun rekening.
Tegelijkertijd:
- kan verdergaande elektrificatie ervoor zorgen dat de stroomprijs en elektriciteitsbelasting relatief gunstigerworden dan gas;
- komen er mogelijk meer financiële prikkels om je verbruik te verschuiven;
- zal beleid rond energiebelasting, subsidies en eventuele steunmaatregelen (zoals eerdere prijsplafonds) een belangrijke rol blijven spelen.
Samenvattend
- De ACM heeft de netbeheertarieven voor 2026 vastgesteld: huishoudens met een aansluiting op het regionale net betalen gemiddeld ruim 3 procent meer voor het gebruik van het gas- en stroomnet.
- Voor een gemiddeld huishouden gaat het om ongeveer €25 per jaar extra, al kan dat in sommige regio’s en bij bepaalde netbeheerders (zoals Liander) oplopen tot rond de €4 per maand.
- De stijging komt vooral door grote investeringen in het elektriciteitsnet en het feit dat de kosten van het gasnet over minder gebruikers verdeeld worden.
- Netbeheerkosten zelf kun je niet beïnvloeden, maar je kunt wel je verbruik verlagen, aansluiting optimaliseren en je contract slim kiezen om de totale rekening te drukken.
- Op langere termijn is het waarschijnlijk dat netwerkkosten verder stijgen, maar dat tegelijk het systeem meer prikkels gaat geven om duurzaam en flexibel met energie om te gaan
