Terwijl de Tweede Kamer op verkiezingsreces is en partijen campagne voeren, is één onderwerp bij kiezers glashelder: zonnepanelen moeten weer financieel aantrekkelijk worden. Driekwart van de Nederlanders vindt dat de politiek daar snel werk van moet maken. Toch staan er in veel verkiezingsprogramma’s nauwelijks concrete maatregelen om dat ook écht te regelen. Dat blijkt uit het WoonKieskompas, een stemhulp van onder meer Vereniging Eigen Huis, de Woonbond en Aedes, ingevuld door tienduizenden kiezers.
Vereniging Eigen Huis (VEH), dat ruim 800.000 (toekomstige) huiseigenaren vertegenwoordigt, slaat daarom alarm: zonder ingrijpen van de nieuwe Kamer wordt zonnestroom na 1 januari 2027 voor veel huishoudens een stuk minder rendabel, terwijl juist zij jarenlang door de overheid zijn aangespoord om hun huis te verduurzamen.
Waarom dit nú speelt
Per 1 januari 2027 verdwijnt de salderingsregeling in één klap. Tot en met 31 december 2026 mogen huishoudens de stroom die ze met hun panelen opwekken en terugleveren aan het net wegstrepen tegen de stroom die ze later weer inkopen. Dat levert direct voordeel op: zonnestroom in juli drukt de rekening in januari.
Vanaf 2027 mag dat niet meer. Huiseigenaren krijgen dan alleen nog een ‘terugleververgoeding’ voor stroom die zij het net opsturen. Tot en met 2029 moet die vergoeding minimaal 50 procent zijn van het kale leveringstarief (de stroomprijs zonder belastingen) dat de leverancier rekent. Daarna – vanaf 2030 – mogen leveranciers in principe zelf bepalen wat ze voor teruggeleverde stroom betalen.
Het besluit om salderen niet langzaam af te bouwen, maar in één keer te schrappen in 2027, is vastgelegd onder het kabinet van PVV, VVD, BBB en NSC. Volgens dat kabinet is salderen te duur geworden voor de schatkist, vergroot het de druk op het volle elektriciteitsnet en is het oneerlijk voor huishoudens zonder panelen, die via hogere tarieven zouden meebetalen.
‘We hebben juist geluisterd naar de overheid – en nu worden we gestraft’
Voor veel mensen voelt dit als een draai. Jarenlang was de boodschap: zet zonnepanelen op je dak, verlaag je energierekening en help het klimaat. Nu dreigen juist diezelfde huishoudens vanaf 2027 honderden euro’s per jaar méér te gaan betalen voor energie.
“Dit voelt voor velen onrechtvaardig, omdat zij op aandringen van de overheid hun woning hebben verduurzaamd, maar straks een hogere energierekening hebben,” zegt Cindy Kremer, algemeen directeur van Vereniging Eigen Huis.
Dat sentiment leeft breed. Uit recente peilingen blijkt dat ongeveer 60 procent van de Nederlanders het afschaffen van de salderingsregeling oneerlijk vindt. Zelfs veel mensen zonder zonnepanelen vinden dat de overheid niet zomaar de spelregels mag veranderen voor huishoudens die al hebben geïnvesteerd.
Minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei, VVD) erkent openlijk dat er “chagrijn” is bij zonnepaneelbezitters, juist omdat ze vrezen dat overtollige zonnestroom straks nog nauwelijks iets oplevert.
Politieke partijen: mooie woorden, weinig maatregelen
Volgens Vereniging Eigen Huis zeggen de meeste partijen in hun nieuwe programma’s wel dat zonnepanelen “aantrekkelijk moeten blijven”. Alleen: hoe dan? Daar blijft het vaak bij. Concreet beleid – zoals een vaste minimale terugleververgoeding na 2030, een landelijke norm voor terugleverkosten of een subsidie voor thuisbatterijen – ontbreekt opvallend vaak. Alleen partijen als JA21 en Forum voor Democratie spreken zich expliciet uit tégen subsidies of andere vormen van financiële steun voor zonnepaneelbezitters.
Daarmee ontstaat een merkwaardige kloof. Driekwart van de kiezers wil dat Den Haag actief ingrijpt om zonnepanelen rendabel te houden, juist na het afschaffen van de salderingsregeling. Tegelijk blijven partijen op papier vaag en schuiven ze de echte keuzes vooruit.
Gevolg: de zonnepanelenmarkt koelt af
Die onzekerheid is niet theoretisch. De verkoop van nieuwe installaties stokt. Een van de redenen: mensen weten niet meer of ze hun panelen nog in redelijke tijd terugverdienen.
Nieuwe berekeningen van adviesbureau Berenschot in opdracht van Vereniging Eigen Huis laten zien hoe scherp dat omslaat: wie pas in 2027 panelen op het dak legt, is zijn investering gemiddeld pas na 13,7 jaar terugverdient. Tot nu toe gold juist een terugverdientijd van grofweg vijf tot zeven jaar als aantrekkelijk en haalbaar voor gewone huishoudens.
Volgens Vereniging Eigen Huis is zo’n terugverdientijd simpelweg te lang: Nederlanders haken af als het financieel perspectief verder dan zeven jaar ligt. De vereniging vraagt de politiek daarom keihard te garanderen dat zeven jaar de norm blijft – desnoods met tijdelijke ondersteuning.
Terugleverkosten, rechtszaken en chaos bij energieleveranciers
Alsof dat nog niet genoeg ruis geeft, rekenen steeds meer leveranciers ‘terugleverkosten’: bedragen die zonnepaneelbezitters moeten betalen om stroom terug te mogen leveren aan het net. Die kosten verschillen per leverancier, per contractduur en soms zelfs per kWh-schijf, en zijn de afgelopen periode fors opgelopen. De Consumentenbond spreekt van een toename van gemiddeld 38 procent sinds de zomer van 2024 en klaagt dat er nauwelijks transparantie is over hoe die kosten worden berekend.
Consumenten en belangenclubs stappen naar de rechter – en met succes. Zo bepaalde de kantonrechter onlangs dat Vattenfall niet zomaar een nieuwe tariefcomponent ‘vaste terugleverkosten’ in bestaande contracten mag schuiven. En in een zaak tegen Budget Energie oordeelde de rechtbank Amsterdam dat een klant zelfs na 1 januari 2027 mag blijven salderen én geen terugleverkosten hoeft te betalen. Dat vonnis kan grote gevolgen hebben voor de hele sector.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) waarschuwt ondertussen dat ze na 2027 niet kan uitsluiten dat sommige huishoudens per saldo geld móéten betalen om hun zonnestroom kwijt te kunnen. Tegelijk zegt de toezichthouder dat leveranciers duidelijker moeten zijn over wat klanten te wachten staat als zij nu een meerjarig energiecontract afsluiten dat doorloopt tot na 1 januari 2027.
Kort gezegd: niemand weet precies wat zonnestroom in euro’s waard is ná 2027, en dat maakt mensen huiverig.
