Nederland en België hadden woensdagavond de hoogste stroomprijzen van heel Europa. Op de groothandelsmarkt schoot de prijs van elektriciteit omhoog naar het hoogste niveau van dit jaar. Ook dinsdag lagen de tarieven al ongewoon hoog, met als gevolg forse kosten voor consumenten — vooral tijdens de piekuren.
Stroomprijzen door het dak
Op de Amsterdamse Epex-beurs, waar de zogeheten ‘day-ahead’-prijzen worden vastgesteld, noteerde Nederland dinsdagavond tussen 20.00 en 21.00 uur een tarief van maar liefst €517,57 per megawattuur. Tussen 21.00 en 22.00 uur daalde de prijs iets naar €500 per megawattuur. Woensdagavond komt de prijs uit op €316 per megawattuur, wat omgerekend neerkomt op ongeveer €0,54 per kilowattuur. Dinsdagavond lag dat zelfs op €0,783 per kWh — uitzonderlijk hoog voor een zomermaand.
Volgens energie-expert Martien Visser is deze prijspiek onder meer het gevolg van een combinatie van factoren: minder opbrengst van zonnepanelen in juni in vergelijking met het record in mei, gecombineerd met een fors hogere vraag dan in juni 2024. De productie uit zonne-energie lag nog steeds 24 procent hoger dan een jaar geleden, maar dat is niet genoeg om aan de enorme elektriciteitsvraag te voldoen.
Run op airco’s zorgt voor extra druk op het net
De hoge temperaturen leiden tot een explosieve stijging in de verkoop van airco’s. Volgens brancheorganisatie Techniek Nederland is de vraag naar koelinstallaties nog nooit zo groot geweest. „We verwachten dit jaar de grens van 300.000 verkochte airco’s te overschrijden,” zegt klimaatexpert Maurice Roovers. Daarmee komt het totaal aantal airco’s in Nederland op ruim 2,2 miljoen.
Veel mensen gebruiken hun airco vooral ’s avonds, wanneer de zon niet meer schijnt en er dus minder zonne-energie beschikbaar is. Tegelijkertijd laden elektrische auto’s op, wordt er gekookt en televisie gekeken – allemaal tijdens het drukste moment van de dag voor het stroomnet.
Gascentrales én kerncentrales onder druk
Omdat de zon ’s avonds niet meer voor voldoende elektriciteitsopwekking zorgt, moeten gascentrales razendsnel en tegen hoge kosten opschakelen om aan de piekvraag te voldoen. „Zonne-energie helpt overdag om de vraag te dempen,” aldus Rens Schoorl van energiebedrijf Tibber. „Maar in de avond is het de beurt aan gascentrales, en dat drijft de prijs flink op.”
Een extra complicatie: de Europese kerncentrales hebben het moeilijk. Vanwege het warme weer is het koelwater te warm, wat betekent dat kerncentrales — met name in Frankrijk — op een lager pitje draaien.
Dynamische contracten: risico én kans
Voor de circa 450.000 huishoudens met een dynamisch energiecontract kunnen deze prijspieken zowel een zegen als een vloek zijn. Zij betalen namelijk de uurprijs van de markt. Als die laag is, besparen ze flink. Maar tijdens piekuren kan het flink in de papieren lopen. De belasting op stroom bedraagt nog altijd 17 cent per kilowattuur, maar zakt de marktprijs daaronder, dan verdienen consumenten met een dynamisch contract zelfs aan hun stroomverbruik.
Het aantal uren met negatieve stroomprijzen neemt bovendien sterk toe. In de eerste helft van 2025 waren er al 408 uren waarin de stroomprijs onder nul dook – een nieuw record.
Batterijen en slimme software bieden uitkomst
In reactie op de grillige prijzen ontstaat een groeiende handel in thuisbatterijen. Consumenten met een slimme batterij kunnen overdag goedkope of zelfs gratis stroom opslaan en deze gebruiken of verkopen tijdens de dure avonduren. „Wie zijn stroom op de juiste momenten inzet of teruglevert, kan veel besparen of zelfs winst maken,” zegt Rens Schoorl.
Daarnaast profiteren huishoudens met zonnepanelen extra als ze hun stroom kunnen terugleveren tijdens prijspieken. Zonder batterij of slimme sturing leveren zij hun zonnestroom echter overdag terug, als er een overvloed is aan aanbod. Dan levert die stroom nog maar een fractie van de prijs op — of soms zelfs helemaal niets.
Koen Rozendom, oprichter van energieleverancier 1KOMMA5° Nederland, bevestigt dat deze trend zich doorzet. „Wat we vandaag zien gebeurt inmiddels wekelijks. Wie geen slimme sturing heeft, levert zijn energie weg op de minst gunstige momenten. Dat is zonde van je investering én belast het energiesysteem onnodig.”
Verdienmodel onder druk voor duurzame energieproducenten
De groei van het aantal negatieve prijsuren heeft ook een keerzijde: het zet de winstgevendheid van zonne- en windenergieprojecten onder druk. In de eerste helft van 2025 is het aantal negatieve uren met 75 procent toegenomen ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit heeft niet alleen impact op grote producenten, maar ook op lokale energiecoöperaties, die daardoor minder snel kunnen uitbetalen aan hun leden.
Conclusie: De combinatie van extreem weer, massaal gebruik van airco’s en een kwetsbaar stroomnet leidt tot ongekend hoge stroomprijzen in Nederland. Tegelijk biedt dit kansen voor slimme gebruikers met dynamische contracten, batterijen en zonnepanelen — mits ze hun energieverbruik strategisch aansturen. De energiemarkt verandert razendsnel, en wie op tijd meebeweegt, plukt daar de vruchten van.
